Sabetaycıların hikayesi

Türkiye de son 50-60 yıldır bir Sabetaycı, yani "dönme" furyası başını almış gi¬diyor.
Bütün bu işlerin başlangıcı ise 400 yıl önce "mesih" olduğunu iddia ederek ortaya çıkan sonradan görünüşte Müslüman olan Sabetay Sevi ye dayanıyor.
İsrail de yayınlanan bir gazeteye demeç veren Sabetay cemiyetinden lideri olduğu söylenen kişi, Türkiye de 60 bin Sabetaycı olduğunu ve İsrail e göç etmek istediklerini söyleyince Sabetayist tartışmaları tekrar başladı. Sabetaycılık, hakkında çok söz söylenen ancak fazla bilinmeyen veya yanlış bilinen bir konudur. Dönmeler ve Sabetay Sevi konusunda en önemli araştırmalar Gershom Scholem ve Abdurrahman Küçük ün eserleridir.
Mesih Müslüman oldu
Sabetay Sevi, 17. yüzyılın ikinci yarısında İzmir de mesihlik iddiasıyla ortaya çıkıp, İsrail rüyası gören Yahudiler i heyecanlandırmıştı. Dünyanın dört bir tarafındaki Yahudiler, mesihlerinin kendilerini Filistin e götüreceğine inanarak göç hazırlıklarına başladılar. Ancak ortalık karışıp, hadiseler Osmanlı yöneticilerinin kulağına gidince, Sabetay tutuklandı.
Bu yıllarda Osmanlı tahtında Avcı Mehmed diye anılan Dördüncü Mehmed vardı. Sabetay Sevi, 16 Eylül 1666 da Edirne de devlet ileri gelenlerinin önünde sorguya alındı. Bir süre sorgulandıktan sonra Sabetay ın denildiği gibi gücü varsa mucize göstermesi emredildi. Mesih çırılçıplak soyulacak ve okçular tarafından ok yağmuruna tutulacaktı. Eğer oklar vücuduna işlemezse Osmanlı yöneticileri, Sabetay ın dediklerinin doğru olduğuna inanacaklardı.
Bunun üzerine Sabetay, hemen mesihlikten vazgeçti. Kendisinin basit bir haham olduğunu, mesihlik işini Yahudiler in yakıştırdığını söyledi. Tercümanlığını Yahudi iken Müslüman olmuş Hayatizâde isimli bir hekim yapıyordu. Hayatizâde Mustafa Fevzi "tek kurtuluş yolunun Müslüman olmasıyla mümkün olacağı"nı söyledi. Bunun üzerine Sabetay Sevi, Kelime-yi Şehadet getirerek Müslüman oldu ve Mehmed ismini aldı. Sevi sonradan yeni ismine ruhani bir anlam katmak için "Aziz"i de ekledi.
Sabetay ın Müslüman olması, kendilerini İsrail e götüreceğini bekleyen Yahudiler arasında büyük bir şok tesiri yaptı. Sabetay, taraftarlarının dağılmaması için her türlü yola başvurdu. Taraftarları efendilerinin durumunu Firavun un sarayında kalan Hazreti Musa ya benzetiyorlardı. Ayrıca Sabetay ın göğe çıktığı, Tanrı nın emriyle yerini Türk kıyafetiyle dolaşan bir meleğe bıraktığı söyleniyordu. Yahudiler, mesihlerinin Müslüman olmasına çeşitli kılıflar uydurdular.
Osmanlı yetkilileri, Müslüman olduğunu zannettikleri Sabetay Sevi nin İstanbul da Kuruçeşme de eski müritlerinden bir kısmını toplayarak, ayinler yaptığını haber alınca Sabetay, 1673 te Adriyatik kıyılarındaki Ülgün e sürüldü. Sürgünden sonra Sabetay ın taraftarlarının bir kısmı Selanik te toplandı.
Kendi öldü adı kaldı
Sabetay Sevi, Eylül 1675 de Ülgün de öldü. Taraftarları mesihlerinin ölümünden sonra da efendilerine bağlı kalmaya devam ettiler. Dönmelere göre Sabetay ölmemiş, dünyadan çekilmişti. Taraftarları mesihlerinin ölümünden sonra 1689 da ikiye, 1720 de de Karakaşlar, Kapanîler ve Yakubîler olmak üzere üçe bölündüler. Dönme diye adlandırılan bu gurup, uzun süre toplum içerisinde Müslüman görünürken, kendi içlerinde inançlarını muhafaza ettiler. Ancak bir kısmı zamanla tamamen eski inançlarından koparak Müslümanlaştı. Bir kısmı da Sabetay Sevi nin bıraktığı mirası hâlâ devam ettiriyor.
19. Yüzyıl da Selanik te 5000 Sabetaycı vardı
Türkiye de dönmelerle ilgili komplo teorileri bitip tükenmek bilmiyor. Eskiden bu
teorileri muhafazakâr kesim üretirdi. Şimdi modaya solcular da uydular. Bu iddialar yanlış bilgilendirme ve kafaları karıştırıp, insanları uyutmaktan ileri gitmiyor. Televizyon programlarında Türkiye de 1.5 milyon dönme olduğu bile iddia edildi. Şimdi ise 60 bin kişi olduğu söyleniyor. 19. yüzyılda Selanik te bulunan İngiliz konsolosu Charles Blunt dönmelerin sayısını 1839 da 5 bin olarak verdiğine göre günümüzde Türkiye deki Sabetaycı sayısının da çok fazla olmaması gerekir.
A siz yoksa tarihçi misiniz?
Murat Belge yi eleştirince sağdan soldan çıkanlar "ben de varım, ben de varım, ben de tarihçiyim, ben de entelim" diye Murat Bardakçı ya sallamaya başladılar. Maşallah Bardakçı tek başına hepsinin hakkından geldi. Ancak tarihçilikte dikili bir ağacı olmayan Halil Berktay, Bardakçı nın her biri birer mizah şaheseri olan yazılarından vücut kimyası bozulduğu için olacak, sağlıklı düşünemeyip o kinle bana ve İlber Ortaylı hocaya saldırdı. Bana aptal diyor. Tarihçi biraz aptal olmalı" dediğimi iddia ediyor. Benim sözümü ona aktaran yanlış nakletmiş. Ben "bazı aptallar kendilerini tarihçi zannediyor" demiştim.
Ben Bardakçı ya yapma, etme bunların balonlarını patlatma, bir yerlerine bir şey olur demekten dilimde tüy bitti. Anlatamadım. Sonunda olan oldu. Halil Berktay bu hâle geldi. Sayın Bardakçı vatan kurtaran aslanlara dokunma. En kahraman Rıdvan rolünü oynamaya devam etsinler. Yoksa akıl sağlıklarına bir şey olacak. Haber Kaynağı bugun.com.tr Sabetay Sevi, Sabetaycılık Eklenme Tarihi : 12/12/2010

Sabetay Sevi, Sabetaycılık

Sabetaycılık, 17. yüzyılda İzmir ve çevresinde ortaya çıkan Sabatay Sevi in kurucusu olduğu, onu mesih kabul eden, Yahudi Mistisizmine ve Kabbalaya dayanan inanç.(serdarkocaoglu.com.tr)...Sabetay Sevi, Mesih in 1648 de mucizevi şekilde geri döneceğini söyledi. Söz konusu tarih gelip de kıyamet kopmayınca Sabetay Sevi bu tarihi değiştirdi.(guncel.net)..."Türkiye in asıl kurucul... Eklenme Tarihi : 17/11/2011